Door brandmerken en zweepslagen liepen veel slaafgemaakten lichamelijke en geestelijke schade op. Maar hun dagelijkse werk was ook schadelijk. Uit mijn archeologisch onderzoek blijkt dat de botten van veel slaafgemaakten totaal versleten waren. Mensen in slavernij werden gedwongen om zo hard te werken dat ze letterlijk kapotgewerkt werden. Rond hun vijftigste werden ze door slaveneigenaren beschouwd als ‘oud en afgeleefd’.
De laatste jaren hebben archeologen aangetoond dat ze kunnen helpen om dominante erfgoedverhalen te deconstrueren en nieuwe verhalen te ontwikkelen die genuanceerder zijn en rekening houden met de ervaringen van zowel vroegere en huidige betrokkenen en met achtergestelde gemeenschappen. Het is belangrijk dat de verhalen van deze mensen deel worden van de geschiedenis en de identiteit van Curaçao, omdat die nu nog vaak overheerst worden door de mening van het koloniale bestuur.
Kunuku huis, borduurwerk van H. E. Fricke-Hofman (jaren 1950).
In haar doctoraal onderzoek gebruikte Felicia Fricke de opgegraven resten van slavenhutten, de botten van tot slaafgemaakten en mondelinge verhalen uit interviews met nabestaanden om alternatieve verhalen te construeren over de levenswijzen van tot slaaf gemaakte mensen op het eiland Curaçao. Haar onderzoek maakt een beter begrip mogelijk van veel aspecten van het leven van de tot slaaf gemaakte mensen en maakte het mogelijk vergelijkingen te maken tussen Curaçao, andere regio’s in het Caribisch gebied en de Verenigde Staten van Amerika.
In de bestaande literatuur worden de fysieke en psychologische aspecten van slavernij vaak niet besproken. Toch bestaat er veel bewijs voor. Uit botonderzoek blijkt bijvoorbeeld dat het harde werk, slechte voeding en ziekten een verwoestend effect hadden op de gezondheid van mensen tijdens slavernij. Botten van mensen waren bijvoorbeeld al versleten voordat ze oud werden. Het onderzoek van Felicia Fricke heeft geleid tot verschillende publicaties, met name gericht op de analyse van menselijke botten.
In de toekomst hoopt Felicia Fricke verder archeologisch onderzoek te kunnen doen op Plantage Knip, het beginpunt van de Tula Opstand in 1795 en een belangrijke plek voor de Curaçaose nationale identiteit. We hebben al een sterke documentaire basis voor ons begrip van de Tula Opstand, maar het is ook belangrijk om archeologische bronnen te gebruiken om het leven te begrijpen van tot slaaf gemaakte gemeenschappen die zich dapper en creatief verzetten tegen hun slavernij.
Meer lezen?
Het proefschrift van Felicia Fricke The Lifeways of Enslaved People in Curaçao, St Eustatius, and St Maarten/St Martin kan hier gedownload worden:
Een artikel over het onderzoek naar de botten van tot slaafgemaakten vind je hier:
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1002/oa.2829
De onderzoeker
Dr. Felicia J. Fricke is een (osteo)archeoloog en en specialist in mondelinge geschiedenis die zich al meer dan een decennium verdiept in kolonialisme en ongelijkheid. Ze raakte geïnteresseerd in de archeologie van de slavernij in de Nederlandse Cariben vanwege haar familiebanden met de eilanden, en promoveerde in 2019 op dit onderwerp aan de Universiteit van Kent (Engeland). Ze deed daarna wetenschappelijk onderzoek in Nederland en werkt nu als postdoctoraal onderzoeker in het geschiedenisproject IN THE SAME SEA (Universiteit van Copenhagen). Daarnaast is ze secretaris is van de Nederlandse Vereniging voor Fysische Antropologie (NVFA).
