In 1795 kwamen tot slaafgemaakte mensen op Curaçao in opstand onder leiding van Tula, de zoon van Esperanza. Uit ons onderzoek blijkt dat de Tula-opstand één van de vele opstanden was in Amerika en de Cariben rond 1800. Deze opstanden waren geïnspireerd door revoluties in Frankrijk en Haïti, waar het idee centraal stond dat alle mensen gelijk waren en vrij moesten kunnen leven. De revolutie in Haïti lukte, die in Curaçao niet. In Haïti eindigde slavernij in 1793, in Curaçao pas 70 jaar later.
In de bundel Curaçao in the Age of Revolutions, 1795-1800 (2011) plaatsen Wim Klooster en Gert de opstand van Tula en zijn mede-revolutionairen in een veel breder perspectief geplaatst, namelijk van slavenopstanden overal in de Cariben, in Noord- en Zuid-Amerika. In heel veel Europese koloniën kwamen de slaafgemaakten in opstand tegen de slavernij en de koloniale onderdrukking. De slaafgemaakten vonden daarbij inspiratie in de idealen van de Franse revolutie en vooral van de Haïtiaanse Revolutie.
In Frankrijk was in 1789 een revolutie uitgebroken tegen het bestuur van de Franse koning en de edelen. Het idee van de revolutionairen was dat alle mensen aan elkaar gelijk waren: vrijheid, gelijkheid en broederschap. Maar gold dit ook voor vrouwen, gekleurde mensen en tot slaafgemaakten? Veel tot slaafgemaakte mensen vonden van wel. In 1791 brak er een slavenopstand uit in de belangrijkste Franse kolonie St. Dominique. Om die opstand te stoppen schaften de Fransen de slavernij af in hun kolonies in 1793. Toen Napoleon de slavernij in 1802 opnieuw invoerde was het genoeg: de inwoners van St. Dominique versloegen de Fransen en riepen de republiek Haïti uit. Een republiek waar slavernij was afgeschaft.
Het nieuws van de revolutie in Haïti en de idealen van vrijheid en gelijkheid verspreidden zich snel in het Caribisch gebied. Toen in 1795 op Curaçao de Tula-opstand uitbrak, verdedigde Tula de opstand door te verwijzen naar de afschaffing van de slavernij in de Franse kolonies: ‘Wij willen niemand kwaad doen, maar we willen onze vrijheid. De Franse zwarten hebben hun vrijheid gekregen en daarom moeten wij ook hier vrij zijn’.
Tula was niet de enige in het Caribische gebied die het voorbeeld van de Haïtianen wilde volgen. Dat is het meest opmerkelijke resultaat van het onderzoek van Gert Oostindie. De drang naar vrijheid was groot, niet alleen op Curaçao maar overal in Noord- en Zuid-Amerika waar slavernij heerste.
Meer lezen?
Het Engelstalige boek Curaçao in the Age of Revolutions, 1795-1800 kun je downloaden op: https://library.oapen.org/handle/20.500.12657/38177
Haiti werd in 1804 een vrij land, maar het werd door de Verenigde Staten en de Europese landen afgeknepen omdat die geen vrije zwarte staat wilden accepteren. Dat is één van de redenen dat Haïti nu het armste land in Amerika is:https://decorrespondent.nl/8666/haiti-versloeg-het-immense-leger-van-napoleon-maar-daarvoor-betaalt-het-land-nog-steeds-de-prijs/6d731fa8-f7bd-0e30-26c0-5954e94cc818
De onderzoekers
Gert Oostindie was directeur van het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde (KITLV-KNAW) en hoogleraar Koloniale en postkoloniale Geschiedenis aan de Universiteit Leiden. Hij publiceerde zo’n dertig boeken over de Caribische geschiedenis en de koloniale en postkoloniale geschiedenis van Nederland, waaronder Fifty Years Later (1995/1996), Het paradijs overzee (1997/2001), Het verleden onder ogen (1999), Facing up to the Past (2001), Slavernij, canon en trauma (2007), Realm between Empires (2019).
